Dapre yon ekspè Nasyonzini, li ijan pou timoun Ayiti yo jwenn pwoteksyon

Ogmantasyon rapid zak vyolans yo an Ayiti genyen konsekans grav sou  timoun yo, sitiyasyon sa a bay gwo kè sote nan sa ki genyen a wè ak respè dwa yo genyen pou yo viv an sekirite, jwenn laswenyay ak dwa pou yo grandi  nan kè poze, se sa Virginia Gamba ki se Reprezantan espesyal Sekretè jeneral pou timoun ki nan konfli ame yo te deklare vandredi.

Vyolans gang yo rive nan yon pwen pèsonn pa t janm wè, sa vin fè anpil fanmi, ak timoun, kouri kite lakay yo pou yo mande sekou ak pwoteksyon. Estimasyon yo fè konprann mwatye popilasyon an  (5,5 milyon) bezwen jwenn èd imanitè an ijans. Nan sitiyasyon sa a se timoun yo, ki reprezante plis pase 30% nan popilasyon an, ki pi frajil paske sèvis debaz yo, tankou edikasyon, ap pran gwo chòk.

Genyen yon seri vyolasyon grav ki rapòte.

Selon dènye rapò Sekretè  jeneral la, nan kad ajanda timoun ak konfli ame yo, lè yo gade kantite zak vyolasyon grav ki rapòte epi ki verifye,  yo konsidere kriz Ayiti ap travèse a tankou yon sitiyasyon ki bay kè sote.

Konsèy sekirite Nasyonzini an rive idantifye sis vyolasyon grav : rekritman ak itilizasyon ; rache epi touye moun ; kadejak ak lòt fòm vyolans seksyèl ; atak kont lekòl ak lopital ; kidnapin epi blokaj èd imanitè.

Depi mwa jen 2023, Nasyonzini ap siveye epi rapòte zak vyolasyon grav ki fèt kont timoun yo, enfòmasyon Òganizasyon an rive jwenn montre vyolasyon dwa timoun yo ap vin pi plis chak jou.

Devan ogmantasyon sitiyasyon latwoublay ak vyolasyon dwa moun, abi ak posibilite pou sitiyasyon an dejenere  sanzatann, Reprezantan espesyal Sekretè jeneral pou timoun ki nan konfli ame yo, ap fè konnen yon lòt fwa ankò, timoun, sa vle di tout moun ki genyen mwens pase 18 lane, genyen dwa ak yon pwoteksyon espesyal selon Konvansyon dwa timoun ak Pwotokòl fakiltatif li a konsènan enplikasyon timoun nan konfli ame.

Virginia Gamba  ap leve vwa li pou li mande sila yo ki kapab aji sou sitiyasyon an, pou yo fè tout sa yo kapab pou evite vyolasyon grav kont timoun yo. Madan Gamba ap mande gang yo pou yo remèt tout timoun ki nan mitan yo bay aktè sivil ki ap travay pou pwoteksyon timoun yo.

Reprezantan espesyal la mande pou yo fè wout pou èd imanitè kapab fèt prese prese epi nan bon jan kondisyon dekwa pou popilasyon an kapab jwenn sèvis ki nesesè yo tankou sèvis sante ak edikasyon.Madan Gamba pwofite di jan li enkyete pou enpak imanitè sitiyasyon sa a genyen.

Reprezantan espesyal la leve vwa li tou pou aktè imanitè yo kapab jwenn plis finansman epi pou genyen yon misyon miltinasyonal ki  deplwaye pou pote kole nan jefò pou bay pèp ayisyen an sekirite espesyalman timoun yo ak moun ki nan sitiyasyon frajil yo.

Yon sitiyasyon tansyon ak enstabilite

Bò kote pa l, vandredi pase, Biwo kowòdinasyon zafè imanitè yo deklare sitiyasyon sekiritè a nan Pòtoprens, ki se kapital la ayisyen an, toujou sou tansyon epi li enstab.

Nan rezilta yon ankèt ki fèk soti, Pwogram alimantè mondyal la (PAM) konstate dènyè evènman yo  genyen yon enpak grav sou koze sekirite alimantè a.

Selon ankèt la, moun ki genyen nivo konsomasyon ki pi fèb yo soti nan 32 % pou rive nan 41% . Plis pase de  fanmi sou youn wè lajan y ap rantre vin pi piti, epi sou dis depatman an Ayiti genyen sèt ki sinyale yon ogmantasyon pri manje yo.

Sou bò pa l, Fon Nasyonzini pou timoun yo (UNICEF)  deklare grangou ak malnitrisyon, ki se sitiyasyon ki kapab touye moun, rive nan de seri nivo yo pa t janm rive anvan nan tout peyi a, men yo pi fò nan ka yo se nan kapital la, Pòtoprens, nan katye ki pi pòv yo. Chak jou genyen plis paran ki pa ka bay pitit yo swen oswa bon jan manje pou yo manje.

Sitiyasyon latwoublay la fè yo pa ka mennen pitit yo  nan sant sante. An Ayiti, genyen anviwon yon timoun sou kat ki soufri malnitrisyon kwonik.

Nan Pòtoprens, kantite moun ki fèk kite lakay yo rive nan 15.000, men moun  sa yo se pa premye fwa y ap kite zòn kote yo ye, genyen nan yo ki chanje zòn plizyè fwa.

Pòtpawòl Sekretè jeneral la di :«Kòlèg nou yo ki nan sekte imanitè a di nou moun yo fatige anpil epi y ap pase tray ».

«Nou menm ansanm ak patnè nasyonal nou yo n ap kontinye travay lajounen kou lannuit ,malgre danje yo pou nou rive ede moun ki nan nesesite yo. Ayè, Pwogram alimantè mondyal la distribiye anviwon 14.000 plat manje bay moun ki deplase nan Pòtoprens yo. Epi tou, PAM te distribiye rasyon alimantè bay 3.500 moun nan Site Solèy.

Atik sa a te pibliye nan nouvèl Nasyonzin.