Konstwi yon avni pi rezilyan aprè tranblemann tè a an Ayiti

Yon ane apre gwo tranblemanntè ki te frape Ayiti a, kominote yo kontinye rebati lavi yo epi pi byen prepare yo pou katastwòf  k ap vini yo.

Yon liy fanm pote wòch nan men yo ak sou tèt yo pandan y ap desann nan yon ravin, bò yon ti mòn nan sid peyi d Ayiti. Yo pote wòch yo pou kominote a ka bati baryè ki pral ralanti dlo lè lap desann nan plenn nan epi anpeche tè a ale, sa ki enpòtan pou kominote andeyò sa a.

Se yon ekip fanm ak gason ki soti nan kominote ki plis nan bezwen nan youn nan twa depatman nan sid peyi a kote gwo tranblemanntè ki te gen mayitid 7.2 nan dat 14 dawout 2021 an te fè plis dega. Plis pase 2,200 moun te mouri nan dezas la ak plis pase 137,000 kay te detwi oswa domaje, ak tou lopital, lekòl ak enfrastrikti transpò esansyèl, ki gen ladan yo wout ak pon.

Jis anba vale a, yon lòt ekip ki gen 36 moun ap travay di pou yo trase yon wout nan yon pwogram reyabilitasyon. Yo peye yo 500 goud ayisyen (apeprè $ 5 dola ameriken) pou yon jounen 4-5 èdtan travay, y ap gen pou pase 20 jou ap travay pou amelyore kominote yo.

Tesse Medgune esplike "Lajan mwen touche a ede m peye manje, lekòl ak lòt bezwen nan kay la". "Anpil fanmi pèdi mwayen yo te konn degaje yo akòz tranbleman tè a, kidonk li ede nou siviv."

Pwogram Alimantè Mondyal sipòte travay reyabilitasyon sou bò wout mòn ak vale yo ki fè pati efò gouvènman ayisyen an ap fè pou amelyore rezilyans moun katastwòf natirèl yo ka plis touche. Anpil nan moun sa yo resevwa sipò tou pou amelyore aktivite pwodiksyon manje ak lamanjay.

Gen 16 ekip menm jan nan lòt zòn tou pre yo ak anpil lòt nan tout blòk sid peyi d Ayiti, kote tranbleman tè a te lakòz plis domaj.

"Lajan moun yo touche a enpòtan pou kounya a, li pèmèt yo pase peryòd difisil aprè tranblemann tè a," Sophia Toussaint ki ap travay nan PAM esplike, "men li enpòtan tou pou demen yo, pou avni yo.

Li ajoute ‘’Mi ki monte pou pwoteksyon yo ap kenbe tè a, lè fòs dlo vle pote l ale, sa vle di kiltivatè yo gen mwens chans pèdi rekòt yo nan yon katastwòf natirèl; Yon bon wout pèmèt yo pote pwodui yo pi fasil al nan mache. "Sa vle di tou, yo ka pote asistans ak yo lè yo nan bezwen pi rapid , pi fasil epi moun kapab ale lopital si gen yon lòt tranbleman tè."

Jerry Chandler se Direktè Egzekitif Ajans Pwoteksyon Sivil an Ayiti. Li rakonte "Nou te travay men nan men ak patnè entènasyonal nou yo, ki gen ladann Nasyonzini, pou nou asire nou jan nou reponn lè katasywòf yo te pote fwi. Nan fason sa a, nou ap prepare nou pou posibilite pou yon lòt katastwòf, men nou ap travay tou pou nou bese enpak yo ka genyen."

Yon lane aprè tranblemann tè a, Nasyonzini kontinye sipòte kominote nan twa depatman ki te plis touche yo, Grandans, Nip ak Sid. Prèske 26,200 moun te kouri kite kay yo ki te kraze epi majorite ladan yo te rete nan 85 sit deplase ki te la pou yon ti tan yo.

Gen yon majorite moun ki retounen lakay yo kounye a, pami yo Roslaine Jeantine ak twa pitit gason l yo. Mi ki nan do kay li a nan komin Lauran, yon ti kras deyò vil Okay, te tonbe nan tranblemann tè a, kote janm pi gran pitit gason l lan te blese. Li te vle retounen lakay li gras ak yon twous konstriksyon do kay Òganizasyon Entènasyonal pou Migrasyon (OIM) te distribiye nan zòn li an.

"Mwen te vann kabrit mwen an pou peye bòs chapant pou enstale nouvo do kay mwen an," Roslaine Jeantine rakonte nou. "Mwen toujou santi mwen panike lè mwen tande yon gwo bri, m panse li ta ka yon lòt tranblemann tè, men mwen konnen do kay sa a byen fèt, li pral pwoteje m ak fanmi m lè gen move tan an."

OIM te distribye plizoumwen 100 twous nan Lauran, ki gen ladann tout bagay yon fanmi bezwen pou enstale yon do kay; bwa, fèy eten, klou ak plis ankò. An gwo, yo te distribye anviwon 500 kit bay fanmi ki plis nan bezwen yo nan tout zòn tranbleman tè a te pase.

Jean Gardy Saint Juste ki ap travay nan OIM di nou "Do kay sa yo enpòtan pa sèlman paske yo bay abri, men tou, paske yo pèmèt fanmi yo pran pwòp desizyon yo sou kòman yo ap repare kay yo, sa vle di rebati lavi yo. Nan sans sa a, yo ap kreye pwòp rezilyans yo pou pare pou katastwòf k ap vini gras ak yon ti sipò nan men OIM."

Pandan kay yo te rebati do kay pa do kay, wout yo te repare wòch pa wòch, ajans Nasyonzini yo toujou ap travay nan tout twa depatman yo, nan bay sèvis endispansab, men tou nan kreye espas pou kominote yo pran desizyon sou ki jan ak ki pi bon fason pou yo pwoteje tèt yo sizanka ta gen yon lòt tranblemann tè.

Pou lane 2022 a, pwogram rezilyans PAM an Ayiti yo jwenn sipò peyi Laswis, Kanada, Koredisid (KOICA) ak Ajans Etazini pou Devlopman Entènasyonal (USAID/BHA).

In 2022, WFP Haiti’s resilience programmes are supported by Switzerland, Canada, South Korea (KOICA) and the US Agency for International Development (USAID/BHA).