Geri Ayiti kont volim vyolans seksyèl yo

Claudine* kanpe sou yon tèt mòn anlè nan tèt kapital Pòtoprens ap gade pa anba. Pil pye bwa yo, bon ti van fre ak nyaj yo ki parèt byen ba, tout sa yo pa gen anyen pou wè ak wout Petyonvil yo ki plen ak pousyè, chalè, ki fè w prèske toufe; pi ba nan vil lan, se la a sa gen 4 lane, li te viktim yon yon kadejak ki ta pral chanje tout lavi l.

Li deklare "nan epòk sa a mwen te fenk gen 16 zan epi mwen t ap viv ak kouzin mwen ansanm ak mari l. Se mwen ki te konn siveye timoun yo pou yo kòmsi yo te pwòp pitit mwen." Claudine te sipoze lekòl nan moman sa yo, men depi lè manman l ak grann li fin mouri, li pa t gen onkenn lòt opsyon ke al viv ak kouzin li an epi fè travay pou li nan kay la. Se la a mari kouzin li an te mete men sou li epi vyole li.

"M pa t konn sa pou m te fè, men yon zanmi te rapòte bagay la bay lapolis men pa t gen anyen ki te fèt pou yo te met men sou mesye a." Yon lane aprè li vin akouche yon pitit fi, konsa yo vin pran l epi mennen l nan yon refij ki la pou timoun ki sibi abi, timoun sa yo, anpi l ladan yo gen tibebe y ap okipe tou. Nan refij li ap viv depi 3 lane a, se yon òganizasyon ki rele Rapha House ki ap jere l, objektif òganizasyon sa a, se pou mete fen ak trafik ak tout lòt eksplwatasyon sou timoun.

Nahomy Augustin se kòdonatris pwojè nan ONG entènasyonal sa an Ayiti. "Anpil nan jèn tifi ki la yo se viktim lamizè ak ensekirite, akoz yo pa gen aksè a sèvis ak opòtinite de baz yo, sa rann yo plis nan bezwen, li vin pi fasil pou yo viktim abi," selon Claudine.

Refij la byen kache nan yon lakou ki pa atire twòp atansyon, nan yon zòn byen trankil sou tèt Pòtoprens, kote y ap sipòte medam yo pou yo reprann yo apre move eksperyans twomatik sa yo. Madam Nahomy Augustin fè konnen, "nou gen yon apwòch ki pran tout bagay an chaj, se sak fè nou bay yon seri sèvis ki tou gen ladan yo swen medikal ak api sikolojik, nou ba yo kote pou yo rete, konsèy jiridik epi nou fè medyasyon ant yo ak fanmi yo."

Objektif lan se pou ede jèn fanm sa yo retounen lakay yo nan espas yon lane depi kote a pa reprezante yon danje pou yo, men gen anpil ladan yo ki rete pi plis tankou Claudine.  Aktyèlman refij la ka resevwa 24 jèn fanm ansanm ak tout pitit yo, men gen yon nouvo sant k ap konstwi ki ap ka resevwa jiska 80 moun.

Yo estime 30% jèn fanm ayisyen ki ant 15 a 30 lane te viktim vyolans oswa abi seksyèl. Inisyativ Spotlight, se yon inisyativ Nasyonzini mete sou pye nan tèt kole ak Inyon Ewopeyèn pou yo elimine tout fòm vyolans sou fanm ak tifi, inisyativ sa ap travay pou li transfòme lavi fanm ayisyèn pou de bon.

Inisyativ la an patenarya ak Fon Nasyonzini pou Timoun (UNICEF) ap sipòte Rapha House ansanm ak lòt refij pou fanm nan peyi a. 

Geraldine Alferis ki se yon ekspè kont vyolans ki fèt sou fanm ak tifi nan UNICEF deklare, "Dènye moman sa yo, Ayiti, espesyalman kapital Pòtoprens lan, ap fè fas ak yon monte vyolans nan men gang yo. Gen plizyè milye tifi ak fanm ki deplase, sa lakoz yo vin pi vilnerab epi pi fasil pou yo sibi abi."  

Nan mwa jiyè ki sot pase la, Nasyonzini deklare "gang nan katye Site Solèy nan Pòtoprens ap itilize vyòl kont tifi ak fanm kòm yon revanj ak mwayen pou koresponn youn kont lòt."

"Kadejakl kote plizyè moun pase sou yon fanm oswa yon jèn fi se yon sitiyasyon ki trajik anpil, kidonk nou ap travay pou nou asire nou viktim ak sivivan yo jwenn swen yo bezwen," se sa Geraldine Alferis di.

Inisyativ Spotlight an Ayiti mete fokis sou strateji pou mete fen ak vyolans fanm ak tifi ap sibi, vyòl, moun ki kouche ak menm manm nan fanmi l, vyolans fizik ak vyolans sikolojik, ansanm ak lòt restriksyon sou libète ak dwa fanm ak tifi yo.  Li gen misyon tou pou li bay yon swen ki konplè ak fanm ak tifi ki siviv vyolans sa yo.

Nan yon vizit nan refij la, Kowòdonatris Rezidan ak Imanitè Nasyonzini an, Ulrika Richardson, di konsa "li difisil anpil pou w ap tande listwa fanm ak jèn tifi sa yo," li kontinye pou li ajoute "men mwen santi tou yon lespwa e mwen rekonèt enpòtans sèvis sa yo ke yo gen aksè ak yo a."

"Mwen fyè de Inisyativ Spotlight la ansanm ak repons de baz li ap bay nan tèt kole ak patnè lokal nou yo, men sa mwen tande pandan moman vizit sa se yon rapèl an ijans ki montre nou konbyen li enpòtan pou nou atake veritab koz vyolans seksyèl sa yo."

Nan refij sa a ki sitiye l sou tèt Pòtoprens lan, sivivan tankou Claudine yo gen posibilite pou yo etidye, ratrape plizyè kou lekòl ke anpil nan yo pa t suiv pandan yo te pi jèn. Yo kapab pran kou pwofesyonèl tou pou yo ka gen nouvo konpetans nan kouti ak fè savon, sa ki ka pèmèt yo rantre kèk ti lajan, ki ka reprezante premye pa pou yo vin mèt tèt yo.

"Al lekòl, enpòtan anpil," selon Claudine. "Si w ap travay pou w konstwi yon fanmi tankou mwen, li pa sèlman enpòtan pou w jis resevwa manje ak yon kote pou w dòmi. Ou sipoze jwenn opòtinite pou w etidye epi trase yon chimen pou tèt ou."